Salı, Şubat 19, 2008

Dijital Film Dagitim Teknolojilerine Dair,

Ulkemizde her kosebasinda kopya dvd kiralayan kucuk magazalar acila dursun, telif haklarina daha saygili ulkelerde film dagitim isi 21. Yuzyila yakisir bir sekilde her gecen gun daha zekice daha yaratici bir yontem ile izleyicilerin ekranlarina ulasiyor.
Apple TV cok yeni bir teknoloji veya Apple’in en yeni urunu degil, ama son Macworld Expo’da Steve Jobs’un duyurdugu 3buyuk yenilikten biri de Apple TV Take 2 oldu. Apple TV zaten iTunes kutuphanesindeki satin alinmis veya yasal olarak CD lerden cevrilmis film ve muzikleri bilgisayarin veya ipod’un ekranindan alip oturma odasindaki TV’ye tasimaya yarayan, ve her Apple cihazi gibi kullanmasi son derece basit bir alet idi.
Apple TV Take2 guncellenmesi ile yepyeni bir cihaza donusuyor, artik kullanici minik Apple kumandasini kullanarak iTunes Music Store’dan takip ettigi dizilerin yeni bolumlerini, son cikan albumleri, ve en son olarak da filmleri, bilgisayara ihtiyac duymadan iTunes hesap bilgilerini kullanarak satin alabiliyor. Yeni eklenen bir ozellik ise, artik filmleri 24 saatlik icersinde izlemek uzere kiralamak da mumkun. iTunes Store’da yeni anlasmalardan sonra artik 20th Century Fox, The Walt Disney Studios, Warner, Paramaount, Universal Studios, Sony Pictures Entertainment, MGM, Lions Gate, ve New Line Cinema studyolarinin filmleri bulunuyor. Satin almaya nazaran oldukca kucuk bir bedeli olan bu ozellik Apple TV’yi bambaska bir noktaya koyuyor. Direk olarak cok yaygin olan Blockbuster ve Hollywood Video gibi video kiralama zincirleri ile rekabete sokuyor ve bu gibi mahalle video kiralam noktalarina bir alternatif haline geliyor.
Apple TV bunu ilk yapan cihaz, veya Apple bunu ilk dusunen firma degil. Ozellikle Amerika ve Avrupada kablolu TV ve Uydu TV operatorleri Video On Demand yontemleri ile guncel filmleri kiralamaya ve direk olarak TV ye sizin istediginiz anda baslatarak gonderme imkani sagliyordu. Microsoft’un cok popular olan Xbox 360 oyun konsolu ise yaklasik 1 senedir Amerikada, son 1 aydir da Ingilterede, kullanicilarina cok genis bir katalogdan High Definition film kiralama imkani veriyor. Bu ulkelerdeki evlere ulasan internet alt yapilarinin hizli olmasi ve kredi karti sistemlerinin guvenli ve oturmus olmasi bu tur bir teknolojinin cok daha kolayca kurulmasini ve uygulamaya gecirilmesini sagliyor.
Amerikada oldukca popular bir film kiralama sirketi olan Netflix, senelerdir DVD’lerini musterilerinin eline 1 is gunu icerisinde oldukca iyi oturmus ve verimli calisan posta teskilati ile ulastiriyordu. Hem Netflix, hem Blockbuster su anda web siteleri uzerinden film kiralama modeline donusuyorlar.

En popular elektronik ticaret sitelerinden biri olan Amazon.com ise populer bir DVD saticisi ancak,Amazon’da birkac ay once DVD leri izleyici ekranlarina ulastirmanin daha verimli bir yolu olacagini dusundukleri Amazon Unbox servisini hayata gecirdiler. Artik Amazon.com arama motorunda bir film aradiginizda formatlar arasinda, DVD, Blu-Ray, gibi secenekler arasinda bir de Unbox Download secenegini sunuyor.
Microsoft ise Windows Vista’nin icerisinde gelen Media Center’a ek olarak Vongo gibi Video On Demand servislerini CES gibi cesitli fuarlarda on plana cikartip, gelecegin Dijital Film Dagitim yontemlerinin bu tur bir platformda gercekleseceginin isaretlerini veriyor.
Film dagiticilari icin marjinal maliyeti oldukca dusuk, lojistik maliyeti de yok denecek kadar az olan bu yontem, kullanicilara da zahmetsiz bir sekilde yuksek kaliteli icerigin, istedikleri an istedikleri cihazda karsilarinda olmasi seklinde bir kolaylik sagliyor. Ayrica bu tur iceriklerin gosterildigi cihazlar kullanici bazinda guvenlik icerdikleri icin, ornek olarak yas gruplarina gore kisitlandirma getirip yetiskinler icindir denilen bir filmi yetiskin olmayan bir kullaniciya izletmeyecektir.
Ulkemizde hem telif haklarinin durumu, bunlarin idaresinin nasil yapilacagi gibi konular, hem de medyayi transfer edecek ag altyapisinin henuz yeterli hizlarda olmamasi gibi nedenlerden dolayi, bu tur hizmetlerin hayat bulmasi bir miktar zaman alacak gibi gozukuyor.

Pazartesi, Şubat 18, 2008

Format Savaslarinin Sonu

High Definition video formatlarinda kiran kirana mucadelenin ardindan gelecegin televizyonlarina yuksek cozunurluklu goruntuleri saglayacak formatin hangisi oldugu belli oldu.
Ocak ayinin basinda, her iki formatda da film basmayi surduren tek sudyo olan Warner Bros’un HD DVD formatinda film cikartmayacagi ve sadece Blu-Ray Formatinda devam edeceginin haberi uzun suredir devam eden ve hangi formatin onde gittiginin yorumunun, yorumlayana gore degistigi format savaslarinda ciddi bir donum noktasi oldu. Ozellikle tuketici elektroniginin en onemli fuari olan CES 2008’in baslayacagi gunden 1 gun once boyle bir haberin patlak vermesi, fuarda HD DVD formatinin destekcisi ve savunucusu olan Toshiba, Intel, Microsoft ekiplerini cok zor durumda birakti. Tum bunlara ragmen HD DVD standinda hararetli bir sekilde neden kendi teknolojilerinin daha iyi oldugunu anlatan ekipler gun boyu calistilar. Takip eden Subat ayinin 3. Haftasinda Toshiba artik HD DVD oynaticisi uretmeyecegini duyurarak HD DVD’nin maglubiyetinin resmiyetini ilan etmis oldu. . Es zamani olarak Wall Mart gibi bir perakende devinin HD DVD yerine Blu Ray satmayi terih ettigini aciklamasini takiben, savasin resmi galibinin Blu Ray oldugu tum teknoloji bloglarinda belirmeye basladi.
Teknolojik olarak farkliliklar icerse de, son kullanici gozunde sunulan yeniliklerin cok benzer olmasi, bir teknolojinin digerinden radikal farkli bir ozellik sunamamasi gibi sebeplerden tuketici iki formatada mesafeli kalmis ve her iki format da yeterli cekim gucunu yakalayamamis, studyolara bir DVD’nin sagladigi cirolari kazandirir bir format olamamisti.
Bu verimsiz surec zaten hali hazirda oldukca Kabul edilmis ve performans olarak da hic bir eksigi olmayan DVD formatinin populerligini yikacak derecede kuvvetli olamadi. Bir de tuketicinin onune birbirine yakin iki ayri secenek koymak her iki formatinda gecen bu kadar zamanda gerekli ve yeterli yayginliga ulasmamasininin sebebi oldu.
Benzer bir format savasi bundan seneler once VHS ile Betamax formatlari arasinda yasanmis, bu savastan VHS galip olarak ayrilmisti.
Ama bu yasanan format karmasinin esasinda cok basarili olan bir teknolojinin tuketici tarafindan gozardi edilmesine neden oldugu en guzel senaryo Super Audio CD ve DVD Audio formatlari arasindaki cekismedir.
Her iki format da, bir CD’den cok daha kaliteli bir tecrube yasatiyor olmasina ragmen, tuketicinin onune konulan seceneklerin darligi ve studyolarin her iki formati da desteklememesi gibi sebeplerden cok kisitli bir kitleye hitap ederek bir CD nin populerligine ulasamadi.
Ayni donemlerde de sikistirilmis dijital medyumun populer olmasi ve muzigin CD de alinmak yerine download edilmesinin daha cekici gelmesi sebebiyle bu iki format da yeterli cekimi saglayamamis cok kisitili bir kitlenin oyuncagi haline geldi.
Ayni tehlike su anda DVD’yi ve savasin galibi olan Blu-Ray’I de bekliyor. Her iki format da, download edilebilir film alternatiflerinin artmasiyla birlikte populeritesini hizlica yitirebilir. Ozellikle, iTunes, Amazon Unbox, Blockbuster Online gibi servisler, ucuzluk ve kolaylik avantajlari ile bu formatlara ciddi birer tehdit olusturuyorlar.
Savasin galibi, su anda arkasinda Sony, Disney, Apple gibi devlerin bulundugu Blu –Ray gibi gorunuyor. Playstation 3 oyun konsolu sayesinde, bu savasla esasinda cok da ilgilenmeyen bir cok eve de girmeyi basaran Blu-ray, download edilebilir film hizmetlerinin ne hizla yayildigina bagli olarak DVD’nin tahtina oturmaya hazirlaniyor.